mgr pielęgniarstwa Agnieszka Staniszewska

Wszawica to choroba pasożytnicza wywoływana przez owady bytujące głównie na głowie i odzieży. Wszy występują najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wszawica objawia się świądem prowadzącym do powstawania zadrapań, stanów zapalnych a w skrajnych przypadkach może prowadzić do infekcji bakteryjnych. Obecność wszy świadczy o braku właściwej higieny osobistej.

Co to jest wszawica 

Wszawica (pedikuloza) jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez drobne owady (Pediculus humanus sp) bytujące na owłosionej skórze (głowa, łono) i odzieży. Wszy najczęściej atakują dzieci w wieku od 3 do 10 roku życia, ale do zakażenia może dojść u każdego, kto ma włosy niezależnie od wieku. Wszy odżywiają się krwią żywiciela za pomocą kłująco-ssących aparatów gębowych. Nakłucia skóry powodują świąd, prowadzący do powstania zadrapań i stanu zapalnego. Nieleczona wszawica wiedzie do kołtunów, czyli włosów sklejonych ropno-surowiczą wydzieliną.  Wszy mogą przenosić ciężkie choroby zakaźne np. dżumę, tyfus, dur. Wszawica najczęściej pojawia się w dużych skupiskach ludzi, którzy nie mają prawidłowych nawyków higienicznych – np. żłobek, przedszkole.

Wszy i gnidy

Wesz to płaski, mierzący do 6 mm owad o szaro-przezroczystym zabarwieniu. Gnidy to jaja składane przez wszy. Kształtem, wielkością i twardością przypominają ziarna sezamu, mają szaro-przezroczysty kolor. Samce przyklejają gnidy u nasady włosów. Po około 6 do 9  dniach od złożenia jaj wylęgają się larwy przypominające osobniki dorosłe (imago). Przyjmuje się, że gnidy oddalone o więcej niż 1 cm od skóry głowy są martwe. Dorosłe owady umierają po 24 – 48 bez pożywienia (poza skórą człowieka). Gnidy nie mają zdolności poruszania się a zatem nie mogą zarażać. Najniebezpieczniejsze są dorosłe samice, które mogą złożyć do 300 gnid. Wesz żyje około 30 dni.

wszy i gnidy

Na zdjęciu widać gnidy przyklejone do włosów i dojrzałą wesz z przewodem pokarmowym wypełnionym krwią.

Leczenie pedikulozy

Wszawica jest trudniejsza do leczenia u osób mających długie włosy. Krótkie fryzury zapobiegają jej występowaniu np. w koszarach. Po stwierdzeniu wszawicy trzeba stosować preparat przeciw wszom na skórę dostosowany do wieku pacjenta. W aptekach mamy do wyboru szeroki wachlarz produktów: szampony, żele, aerozole, gumki, opaski i plastry. Pasożyty porażone środkiem przeciw wszom należy wyczesać za pomocą bardzo gęstego grzebienia. Należy też posprzątać pomieszczenia, w których przebywała osoba zarażona oraz wyprać jej pościel i ubrania lub poddać je kwarantannie trwającej dłużej niż maksymalny czas wylęgania gnid – czyli 10 dni. Wszy i gnidy giną w temperaturze około 60°C.

Objawy wszawicy najczęściej widoczne są dopiero, gdy pasożytów jest już dużo. Dlatego po rozpoznaniu wszawicy u dziecka warto poddać profilaktyce wszystkie osoby z jego najblższego otoczenia.  

Profilaktyka wszawicy

Najskuteczniejszym a zarazem najprostszym sposobem zapobiegania wszawicy są nawyki higieniczne. Edukacja higieniczna wśród dzieci zapobiega nie tylko wszawicy, ale również chorobom brudnych rąk. Dzieci muszą wyrobić nawyki korzystania z przedmiotów osobistych i mycia rąk. Dlatego uczymy dzieci żeby:  

  • nie pożyczać grzebienia, gumki do włosów i odzieży (np. czapka),
  • myć ręce,
  • pić tylko ze swojego kubeczka i używać tylko swojej szczoteczki do zębów.

Co zrobić gdy w przedszkolu pojawią się wszy 

Dziecku, u którego stwierdzono występowanie wszy nie wolno zabronić uczęszczania do placówki szkolno-wychowawczej. Rodzice dziecka sami mogą podjąć decyzję o pozostawieniu dziecka w domu na około 10 dni.

Po rozpoznaniu wszawicy w placówce należy dokonać kontroli indywidualnej uczniów i personelu. Do tego celu powinno zostać wyznaczone oddzielne pomieszczenie umożliwiające zachowanie intymności. Kontrolę czystości może przeprowadzić nauczyciel, ale lepiej powierzyć to zadanie pielęgniarce. O obecności wszawicy trzeba poinformować pracowników i rodziców dzieci. Wszystkich zainteresowanych należy poinformować o zasadach higieny, a osoby zakażone dodatkowo o podjęciu leczenia.

mgr pielęgniarstwa Agnieszka Staniszewska

Kobieta, która urodziła dziecko może rozpocząć współżycie seksualne po zakończeniu połogu, który trwa 6 tygodni. Czas połogu wynosi tyle samo niezależnie od tego czy poród odbył się siłami natury czy poprzez cesarskie cięcie. Jednocześnie kobieta może powrócić do aktywności seksualnej, kiedy będzie na to gotowa. Świeżo upieczona mama może nie mieć ochoty na seks z wielu względów. Zmęczenie, zmiany hormonalne, duża ilość nowych mocji, konieczność przyzwyczajenia się do nowej sytuacji życiowej mogą zniechęcać do współżycia. Brak libido po porodzie jest po prostu normalny i z czasem mija. Na pierwszy raz można wybrać pozycję, w której partnerka kontroluje intensywność zbliżenia i stosować żel nawilżający. Przed powrotem do aktywności seksualnej warto rozważyć dostępne metody antykoncepcji i odbyć wizytę kontrolną u ginekologa.

Seks po porodzie

Przyjmuje się, że rekonwalescencja po porodzie, czyli połóg trwa półtorej miesiąca. Ten czas jest potrzebny do całkowitego zagojenie ran i regeneracji tkanek. Bliskość partnerów jest istotnym elementem związku. Pomimo to nie należy popędzać powrotu do aktywności seksualnej nawet, jeżeli organizm jest już na nią pozornie gotowy pod względem fizycznym.

Osoby karmiące piersią mają wysoki poziom prolaktyny, która z jednej strony stymuluje wzrost gruczołów sutkowych i laktację – potrzebne do karmienia potomstwa. Z drugiej strony prolaktyna obniża poziom estrogenów potrzebnych do magazynowania wody odpowiedzialnej za nawilżenie i elastyczność narządów płciowych powodując suchość pochwy. Dodatkowo piersi karmiących kobiet mogą być obolałe z wglądu na zgromadzony w nich pokarm, a w późniejszym czasie ząbkujące dziecko może również gryźć brodawki. Czasami samo karmienie piersią jest bolesne – kobieta uczy się prawidłowej techniki karmienia.

Brak ochoty na seks po porodzie

Życie młodych rodziców zmienia się diametralnie po pojawieniu się noworodka. Małe dziecko potrzebuje szczególnie matki, dlatego opieka nad nim związana jest z dużym poświęceniem ze strony kobiety. Wyczerpanie związane z opieką nad niemowlakiem może powodować brak ochoty na seks. Niektóre kobiety mogą również odczuwać brak samoakceptacji w związku ze zmianą figury, która potrzebuje odrobiny czasu na powrót do formy sprzed ciąży. Obniżenie samopoczucia w okresie poporodowym występuje u wielu kobiet i jest normalne. Z czasem jednak sytuacja życiowa rodziny się stabilizuje a wraz z nią wraca również libido. Zmuszanie się do seksu, który ma być przyjemnością mija się z celem. Po prostu poczekajcie ze współżyciem aż będziesz na nie gotowa. Szczerze rozmawiajcie o swoich potrzebach.  

Najlepsza pozycja na seks po połogu

6 tygodniowy okres połogu jest zalecany arbitralnie, jako czas wystarczający do pełnego zagojenia wszystkich tkanek. Dodatkowo prawidłowość gojenia ran oceniana jest np. podczas zdejmowania szwów, wizyt patronażowych czy u lekarza – wówczas śmiało zgłaszaj wszystkie swoje wątpliwości. Należy podkreślić, że po zakończeniu połogu i przed rozpoczęciem współżycia powinna się odbyć wizyta kontrolna u ginekologa. Dlatego po zakończeniu połogu można uprawiać seks w każdej pozycji. Na początek warto jednak zacząć od pozycji umożliwiających kobiecie kontrolowanie głębokości i intensywności penetracji oraz ograniczające ucisk na jej ciało – np. pozycja na jeźdźca.

Czy seks po porodzie boli?

Powrót do współżycia po porodzie może się wiązać z pewnym dyskomfortem dla kobiety. Najczęstszym problemem jest suchość pochwy, która wynika z zaburzeń hormonalnych. Problem można rozwiązać np. za pomocą żelu nawilżającego z kwasem mlekowym, który łagodzi dyskomfort okolic intymnych. Stosowanie żelu, zmniejsza ryzyko otarć i krwawienia błony śluzowej.

Antykoncepcja po porodzie

Nie jest prawdą, że dziewczyny karmiące piersią nie mogą zajść w ciążę. Wysoki poziom prolaktyny, który obserwowany jest u karmiących piersią jedynie zmniejsza prawdopodobieństwo zapłodnienia. Fakt, że po urodzeniu dziecka nie wystąpiła jeszcze miesięczna również nie oznacza, że kobieta nie może zajść w ciąże. Uwolnienie gotowego do zapłodnienia jajeczka (owulacja) poprzedza krwawienie miesiączkowe.

antykoncepcja po porodzie

Wybór środka antykoncepcyjnego zależy od tego czy dziecko karmione jest w sposób naturalny czy mlekiem zastępczym. Mamy dzieci karmionych naturalnym pokarmem mogą korzystać z wkładek domacicznych i tabletek jednoskładnikowych (tzw. minipigułka z progesteronem). Kobiety, które nie karmią piersią mają do dyspozycji wszystkie metody antykoncepcyjne. Mężczyźni mogą stosować prezerwatywę w każdej sytuacji, bo nie ma ona wpływu na stan fizjologiczny partnerów.