Kategoria: medycyna estetyczna

mgr pielęgniarstwa Agnieszka Staniszewska

Słowo kolagen pochodzi z greckiego (kólla) i oznacz kalej. Ten biopolimer jest głównym białkiem konstrukcyjnym spajającym i nadającym jędrność tkankom. Niestety wraz z wiekiem traci on swoje właściwości sztywniejąc, a cukrzyca znacznie przyspiesza ten proces i prowadzi do wielu ciężkich powikłań. Kolagen ma prosty skład aminokwasowy, a za jego doskonałe właściwości mechaniczne odpowiada zaawansowana struktura molekularnej sprężyny. Kluczowym składnikiem do syntezy kolagenu jest witamina C. Kolagen gromadzi się głównie w tkance łącznej a jego niedobór to szkorbut. Nadmierna produkcja kolagenu powoduje powstawanie twardych, przerośniętych blizn. Na rynku dostępne są kosmetyki z kolagenem, a medycyna estetyczna stosuje go jako wypełniacz tkankowy.

Struktura i funkcja kolagenu w organizmie ludzkim

Kolagen pełni rolę kleju tkankowego, jest twardy i elastyczny zarazem. Swoją budową przypomina sprężynę (molekularna potrójna helisa), z której utkane jest gęste zewnątrzkomórkowe rusztowanie będące podparciem i spoiwem dla komórek tworzących tkanki i organy. W przeciwieństwie do roślin, komórki ludzkie (zwierzęce) nie posiadają sztywnej ściany komórkowej, otacza je tylko “płynna” błona lipidowa. ~90% sprężystość (zdolność do odzyskiwania pierwotnego kształtu) kolagenu nadaje tkankom doskonałe właściwości mechaniczne. Najwięcej kolagenu znajduje się w tkance łącznej z której zbudowane są: chrząstki, kości, ścięgna, więzadła i skóra. Kolagen jest też bardzo ważny dla: naczyń krwionośnych, rogówki oka, mięśni.

Jakie są rodzaje kolagenu

Wyróżniamy 28 rodzajów kolagenu – różne tkanki mają charakterystyczny dla siebie wariant. 90% całego kolagenu stanowi typ I.

Biosynteza kolagenu

Kolagen jest białkiem zewnątrzkomórkowym, ale wytwarzany jest w komórkach. Wewnątrzkomórkowa fabryka produkująca białka (retikulum endoplazmatyczne) syntetyzuje rozpuszczalny prokolagen (niedojrzały), którego końce przycinane są po wydzieleniu na zewnątrz komórki. W wyniku dojrzewania włókna kolagenu spontanicznie sieciują ze sobą nawzajem tworząc nierozpuszczalną zewnątrzkomórkową macierz będącą oparciem dla “wiotkich” komórek. 

Aminokwasy w kolagenie

3 aminokwasy endogenne (samodzielnie wytwarzane przez organizm) stanowią niemal 60% masy kolagenu. Są to Glicyna, prolina i jej pochodna – hydroksyprolina. Charakterystyczna dla kolagenu jest obecność hydroksyproliny, która nie występuje w innych białkach, a w strukturze kolagenu może stanowić nawet 14%. Hydroksyprolina powstaje na etapie potranslacyjnym – enzym hydroksylaza prolinowa przyłącza grupę -OH po włączeniu proliny do nowo powstającego łańcucha kolagenowego w retikulum endoplazmatycznym. Hydroksyprolina jest tzw. aminokwasem niebiałkowym – nie występuje w kodzie genetycznym.

Witamina C 

Kluczowym z punktu widzenia organizmu składnikiem do produkcji kolagenu jest witamina C (kwas askorbinowy). Ciało ludzkie nie wytwarza askorbinianu, który musi zostać dostarczony w diecie. Witamina C jest kofaktorem hydroksylaz modyfikujących potranslacyjnie kolagen. Kwas askorbinowy pełni rolę donora (dawcy) grupy hydroksylowej (-OH) dla hydroksyaminokwasów. Niedobór witaminy C prowadzi do zahamowania syntezy kolagenu i wielonarządowej choroby o nazwie szkorbut, która objawia się głównie samoistnymi krwawieniami.

Kolagen w gojeniu ran

Komórki za pomocą receptorów rozpoznają rodzaj kolagenu charakterystyczny dla danej tkanki. Dlatego kolagen wpływa na migrację, różnicowanie i rozmnażanie komórek podczas regeneracji tkanek. Komórki skóry (fibroblasty) wydzielają najwięcej kolagenu. W leczeniu ran stosowane są opatrunki biologiczne pokryte kolagenem, stymulującym namnażanie fibroblastów i regenerację skóry gdy z jakiegoś powodu doszło do stagnacji gojenia rany. W gojeniu ran chronicznych ważna jest również dostępność składników odżywczych – odpowiednia podaż białka w diecie i dostępność tlenu. W przebiegu cukrzycy dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i rozwoju trudnego w leczeniu owrzodzenia – tzw. stopa cukrzycowa. Wówczas pacjentów leczy się tlenem pod wysokim ciśnieniem. 

Bliznowiec

Bliznowiec (keloid) to nadmierny rozrost tkanki w miejscu urazu, czyli przerośnięta blizna, która może samoistnie przyrastać po zagojeniu. Keloid jest zaburzeniem gojenia ran o nieznanym podłożu, polega na tym że synteza kolagenu nie ustaje po zabliźnieniu rany. Zaobserwowano, że tendencja do tworzenia bliznowców spada z wiekiem. U osób z predyspozycją bliznowiec może powstawać nawet w przypadku drobnych zadrapań, skaleczeń. Ta łagodna zmiana charakteryzuje się różowym lub jasno brązowym zabarwieniem i twardą, guzowatą, wystającą ponad powierzchnię skóry strukturą. Bliznowiec może powodować ból i swędzenie jeżeli znajduje się w miejscu narażonym np. na ocieranie. Blizna składa się głównie z kolagenu typu pierwszego. 

Starzenie

Skóra traci swoją jędrność i wraz z wiekiem powstają zmarszczki. Proces ten wynika z nieodwracalnych zmian w strukturze kolagenu, które kumulują się przez lata. Macierz kolagenowa jest bardzo trwała, podlega procesowi powolnej glikacji (przyłączenie glukozy). Wprowadzenie cukru do kolagenu zmniejsza naturalną sprężystość jego helikalnej struktury. Reasumując kolagen sztywnieje z wiekiem. 

Wpływ cukrzycy na kolagen i układ krwionośny

Analogicznie glukoza usztywnia kolagen naczyń krwionośnych. Wraz z utratą sprężystości włókien kolagenowych naczynia krwionośne stają się kruche, pękają a tkanki w ich sąsiedztwie tracą zaopatrzenie w tlen i składniki odżywcze. Pacjenci cierpiący na cukrzycę borykają się z szeregiem przewlekłych powikłań u podstawy, których leżą problemy w ukrwieniu tkanek. Do przewlekłych powikłań cukrzycy wynikających z uszkodzenia naczyń krwionośnych zaliczamy:

  • Utrudnione gojenie ran – np. stopa cukrzycowa. 
  • Choroby oczu – retinopatia, zaćma, jaskra. 
  • Choroby dziąseł. 
  • Zaburzenia erekcji.

Źródła kolagenu w diecie

Kolagen jest najbardziej rozpowszechnionym białkiem zwierzęcym, stanowi do 35% całkowitej masy wszystkich białek. Dlatego osoby spożywające mięso nie muszą się martwić o niedobór składników do jego syntezy. Prolinę zajdziemy również w jajkach, mleku i jego przetworach oraz w roślinach strączkowych. Poza mięsem glicyna występuje obficie także w nasionach i orzechach. 

Suplementacja

Powszechnie dostępnym i tanim źródłem kolagenu jest żelatyna spożywcza. Do syntezy kolagenu potrzebna jest witamina C, dlatego warto zadbać o jej podaż podczas suplementacji kolagenu. Zwiększone spożycie kolagenu może być wskazane np. po urazach, zabiegach ortopedycznych, w przypadku trudno gojących się ran.

Kolagen w kosmetykach i medycynie estetycznej

Zastrzyki z kolagenu bydlęcego stosowane są do wypełniania/ ujędrnienia zmarszczek, blizn i zagłębień w skórze. Wstrzyknięty kolagen może pobudzać namnażanie fibroblastów (komórki skóry) i produkcję własnego kolagenu. Innym popularnym wypełniaczem tkankowym jest kwas hialuronowy lub tłuszcz. Botox jest najpopularniejszą substancją stosowaną do wygładzania zmarszczek – działa na innej zasadzie niż wypełniacze, zmniejsza napięcie mięśniowe.

Kremy z kolagenem stosowane na skórę, chyba mają za zadanie głównie nawilżać. Zewnętrzna warstwa skóry jest martwa i zrogowaciała – kolagen z kremu nie ma dostępu do fibroblastów.

mgr pielęgniarstwa Agnieszka Staniszewska

Kwas hialuronowy (HA, hialuronian) jest naturalnym wypełniaczem tkanek kręgowców. HA, wspólnie z kolagenem tworzą rusztowanie (macierz zewnątrzkomórkowa), na którym opierają się wiotkie komórki zwierzęce pozbawione ściany komórkowej. Doskonała biozgodność pochodnych kwasu hialuronowego sprawiła, że ta grupa biomateriałów jest powszechnie stosowana w medycynie estetycznej i regeneracyjnej. Trwają liczne badania nad otrzymywaniem bioprotez z ludzkich tkanek, opartych na stelażach z kwasu hialuronowego.  

Co to jest kwas hialuronowy 

Kwas hialuronowy to wszechobecny w ludzkim organizmie, nierozgałęziony biopolimer z grupy wielocukrów. Hialuronian jest higroskopijny (przyciąga wodę) tworząc rodzaj żelu, który pomaga w utrzymaniu wilgotności i sprężystości tkanek oraz pełni rolę biologicznego smaru. Jako składnik macierzy międzykomórkowej, kwas hialuronowy stymuluje namnażanie komórek, angiogenezę (tworzenie naczyń krwionośnych) i regenerację tkanek (np. gojenie ran). Wysoką zawartością kwasu hialuronowego charakteryzują się np. maź stawowa, oczy, skóra, pępowina. In vivo (w ustroju) kwas hialuronowy jest niestabilny – podlega ciągłej, naprzemiennej syntezie i rozpadowi. Uważa się, że nadprodukcja kwasu hialuronowego przy równoległym braku jego degradacji sprzyja nowotworzeniu. Z kolei produkty rozpadu kwasu hialuronowego powstające np. w wyniku działania promieniowania ultrafioletowego (UV) albo patogenów indukują stan zapalny. Hialuronian opłaszcza wszystkie ludzkie komórki, dlatego np. plemnik zawiera silną hialuronidazę (enzym), który pomaga mu w zerwaniu HA z powierzchni komórki jajowej umożliwiając zapłodnienie. Niektóre szczepy bakterii wytwarzają dokładnie taki sam kwas hialuronowy jak kręgowce. Otoczka streptokoków zbudowana jest z HA, przez co te patogeny unikają rozpoznania przez układ odpornościowy.

Zastosowanie kwasu hialuronowego 

Biomateriały na bazie kwasu hialuronowego harakteryzują się biozgodnością i biodegradowalnością. Ich stosowanie jest bezpieczne – rzadko wywołują uczulenia. Preparaty hialuronianu najczęściej używane są do modelowania twarzy. Biomateriały oparte na kwasie hialuronowym (wiskoelastyki) wykorzystywane są podczas operacji okulistycznych oraz do łagodzenia bólu i stanu zapalnego w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Kwas hialuronowy jest również składnikiem opatrunków hydrożelowych, które skracają czas leczenia ran. Ponadto hialuronian występuje np. w tabletkach na gardło, kroplach do nosa lub oczu –  gdzie jego zadaniem jest łagodzenie i nawilżenie podrażnionych błon śluzowych. Trwają badania nad otrzymywaniem bioprotez – w tym celu namnaża się  in vitro komórki wybranych tkanek na kształtkach z kwasu hialuronowego. Protezy naczyń krwionośnych otrzymuje się hodując komórki śródbłonka w obecności rurek z HA.

Wiskosuplementacja stawów

Wiskosuplementacja, czyli dostawowa iniekcja pochodnych kwasu hialuronowego stosowana jest do leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów (osteoartroza, OA). W przebiegu tej choroby dochodzi między innymi do fragmentacji naturalnego HA torebki stawowej. Skracanie polimerów hialuronianu w stawie, prowadzi do zaniku smarowania – wywołuje mechaniczne uszkodzenie chrząstki w wyniku tarcia, stan zapalny i ból. W literaturze fachowej dostępne są sprzeczne informacje / trwa debata odnośnie skuteczności wiskosuplementacji HA w leczeniu OA. Amerykańskie Towarzystwo Ortopedyczne nie rekomenduje wiskosuplementacji do leczenia choroby zwyrodnieniowej kolan. Skuteczną alternatywę dla wiskosuplementacji stawią leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. 

Wolumetria kwasem hialuronowym

Kwas hialuronowy stosowany jest do zabiegów wolumetrii twarzy i ust. Wstrzyknięcie hialuronianu może spłycić zmarszczki, wypełnić zapadnięte policzki, wymodelować owal twarzy lub powiększyć usta. W ten sposób można “odmłodzić” wygląd twarzy. Przewagą kwasu hialuronowego nad toksyną botulinową w redukowaniu zmarszczek jest natychmiastowy efekt, który można w każdej chwili cofnąć hydrolizując kwas. 

mgr pielęgniarstwa Agnieszka Staniszewska

Botoks (botox, toksyna botulinowa, jad kiełbasiany) to bakteryjna neurotoksyna wywołująca botulizm. Botulina hamuje neuroprzekaźnictwo uniemożliwiając uwolnienie acetylocholiny do płytki nerwowo-mięśniowej powodując zwiotczenie mięśni (zmniejsza napięcie mięśniowe). Botoks jest używany w medycynie do leczenia wielu różnych chorób np. spastyczności kończyn, zeza, migreny, nietrzymania moczu, nadpotliwości. Botoks znalazł również zastosowanie w medycynie estetycznej gdzie używa się go do redukcji zmarszczek.

Co to jest botoks – jad kiełbasiany?

Botoks to jad kiełbasiany – białko wytwarzane przez beztlenowe bakterie glebowe z rodzaju Clostridium (głównie Clostridium botulinum – laseczka jadu kiełabasianego). Botulina zawdzięcza swój jadowity przydomek, zdolności do wywoływania ciężkiego zatrucia pokarmowego. Spożycie zepsutej żywności zawierającej jad kiełbasiany grozi paraliżem kończyn i uduszeniem w wyniku porażenia mięśni oddechowych. Botulina występuje np. w zepsutych konserwach czy słoikach, które można łatwo rozpoznać po wybrzuszonym denku. Poprawa standardów higienicznych niemal wyeliminowała botulizm. 

Neurotoksyczność botoksu wynika z jego właściwości enzymatycznych. Botulina jest proteazą (trawi białka), która po wydzieleniu przez bakterie (egzotoksyna) sama przecina swój łańcuch i w ten sposób się aktywuje. Taki mechanizm zapobiega samozniszczeniu bakterii. Po wniknięciu do płytki nerwowo-mięśniowej (endocytoza – neuron sam wchłania toksynę) botoks degraduje (proteoliza) białka odpowiedzialne za uwalnianie acetylocholiny (neurotransmiter). W ten sposób dochodzi do zatrzymania przewodnictwa nerwowego na poziomie molekularnym (zatrzymanie uwalaniania neurotransmitera) i trwałego paraliżu mięśni. 

Zatrucie jadem kiełbasianym

Toksyna botulinowa jest termolabilnym białkiem. Nie oznacza to jednak, że obróbka cieplna uzdatnia pokarm i chroni przed zatruciem Clostridium. Przetrwalniki Clostridiów są niezwykle oporne na działanie czynników chemicznych i fizycznych, a ich spożycie może spowodować kolonizację przewodu pokarmowego. Dlatego “przesmażanie” nieświeżych wędlin grozi zatruciem jadem kiełabasianym i wprost wskazuje na entymologię tego terminu. Botulizm niemowlęcy jest najczęściej obserwowanym przypadkiem zatrucia jadem kiełabasianym w związku z kolonizacją jelit np. przez przetrwalinki bakterii obecne w miodzie. Dlatego należy unikać podawania miodu bardzo małym dzieciom, które nie mają dojrzałej flory bakteryjnej jelit. Występuje jeszcze botulizm przyranny i botulizm jatrogenny. Pierwszy przypadek polega na kolonizacji rany laseczką jadu kiełbasianego np. podczas pracy w ogródku. Dlatego koniecznie trzeba dokładnie zdezynfekować i zabezpieczyć opatrunkiem każde skaleczenie. Z botulizmem jatrogennym możemy mieć do czynienia w wyniku przedawkowania botoksu w trakcie leczenia. 

Inne zakażenia Clostridium sp.

Na zakażenia beztlenowcami z rodzaju Clostridium narażone są głównie osoby starsze. Co prawda botulizm został niemal wyeliminowany jednak u osób w podeszłym wieku obserwujemy zwiększoną zachorowalność na zapalenie jelita grubego wywołane przez Clostridium difficile. Do zakażenia najczęściej dochodzi w szpitalu, a istotnym czynnikiem ryzyka jest również antybiotykoterapia dłuższa niż 10 dni. Objawem zakażenia C. difficile jest uporczywa wodnista biegunka, której mogą towarzyszyć bóle brzucha i gorączka. W tej grupie bakterii występują również patogeny odpowiedzialne za tężec (Clostridium tetani) i zgorzel gazową (Clostridium perfringens). 

Botoks w medycynie

Lekarze wykorzystują spazmolityczne właściwości botoksu do modulowania neuroprzekaźnictwa nerwowo-mięśniowego. W medycynie botoks został po raz pierwszy zastosowany w okulistyce dziecięcej. Wstrzyknięcie botuliny w mięseń okularowy eliminuje zezowanie wynikające z przykurczu. Aktualnie botoks jest lekiem charakteryzującym się bardzo dużą liczbą wskazań leczniczych. Botulina może leczyć spastyczność różnych mięśni i stawów, bruksizm, nadpotliwość, nietrzymanie moczu (nadreaktywność), migreny. Botoks jest stosowany miejscowo, w bardzo małych dawkach, tylko w formie zastrzyku domięśniowego.

Botoks w kosmetologii i dermatologii

W medycynie estetycznej botoks najczęsciej wykosytstwany jest do wygładzania skóry na twarzy poprzez wstrzyknięcie w nadaktywne mięśnie mimiczne. Redukcja zmarszczek sprawia wrażenie odmłodzenia. Ostrzykiwanie twarzy botoksem trwa od kilku do kilkunastu minut. Zabiegi z użyciem botuliny niwelują:

  • zmarszczki wokół oczu (tzw. kurze łapki),
  • zmarszczki wokół ust (np. tzw. zmarszczki palacza),
  • poziome i pionowe zmarszczki na czole (np. tzw. zmarszczki gładzizny czoła i lwia zmarszczka),
  • zmarszczki na nosie (tzw. zmarszczki królicze).

Zalecenia po botoksie

O ile sam zabieg podawania botoksu jest bardzo szybki. To po wstrzyknięciu botoksu przez kilka godzin powinno się utrzymywać twarz w pionie, żeby uniknąć przemieszczenia botuliny i powstania np. efektu maski (twarz pozbawiona mimiki w wyniku porażenia wielu mięśni). Z tego samego powodu nie powinno się masować i pochylać twarzy oraz nie kłaść się. Kolejnym zaleceniem jest unikanie aktywności fizycznej i alkoholu przez kilka dni po zabiegu botoksem.  

Kiedy zaczyna działać i jak długo utrzymuje się botoks

Działanie farmakologiczne botoksu rozwija się powoli, narasta i utrzymuje się przez długi czas – dwa do czterech miesięcy. Początkowe efekty widoczne są po kilku dniach od wstrzyknięcia. Maksymalny efekt z reguły widoczny jest w przedziale od dwóch do sześciu tygodni od zabiegu. 

Zdarza się, że po kilku dniach od zastrzyku z botuliny nie uzyskujemy oczekiwanego efektu, nie oznacza to jednak że zabieg został źle przeprowadzony. Botoks należy podawać bardzo ostrożnie, w bardzo małych dawkach żeby nie zrobić np. efektu maski albo nie wywołać odpowiedzi immunologicznej organizmu. Pojawienie się przeciwciał skierowanych przeciwko botoksowi zmniejsza skuteczność terapii. Ponadto przedawkowanie botoksu może spowodować szok anafilaktyczny albo botulizm jatrogenny.

Stosowanie botoksu – aspekty etyczne

Do niedawna stosowanie botoksu do celów kosmetycznych budziło kontrowersje i sprzeciw obrońców praw zwierząt. Obecnie opracowanie czułych testów biochemicznych pozwoliło ograniczyć każdorazowe testowanie siły biologicznej kolejnych partii jadu kiełbasianego na zwierzętach. Przed opracowaniem metody oznaczania aktywności preparatów toksyny botulinowej in vitro każdy “batch” produktu testowano na myszach metodą LD50. Podczas takiego badania, myszom podawano różne naważki toksyny botulinowej aby zobaczyć przy, której udusi się połowa grupy. Na tej podstawie określano zależność pomiędzy masą nowo wyprodukowanej substancji a jej aktywnością biologiczną.

Toksyna botulinowa jest lekiem biologicznym, wytwarzanym w hodowlach bakteryjnych, z których następnie jest oczyszczana. Enzymy (białka) są “kapryśne” trudne do oczyszczenia i mają bardzo delikatną strukturę trójwymiarową, której poprawność odpowiada za aktywność biologiczną. Każda partia nowo oczyszczonej botuliny ma nieco inną (mniejszą lub większą) aktywność. Partie leków biologicznych mogą się delikatnie różnić składem ilościowym i jakościowym. Minimalne różnice w ilości zanieczyszczeń (inne białka) czy np. frakcja źle sfałdowanych molekuł (nieaktywny enzym) mogą istotnie wpływać na właściwości biologiczne preparatu w stosunku do jego masy. Dlatego w przypadku farmaceutyków zawierających np. enzymy występuje konieczność każdorazowego określenia ich aktywności biologicznej w stosunku do masy. Tylko w taki sposób można zagwarantować bezpieczeństwo stosowania i powtarzalność terapii tej grupy leków.

mgr pielęgniarstwa Agnieszka Staniszewska

Osocze bogatopłytkowe (ang. platelet rich plasma – PRP) to metoda medycyny regeneracyjnej oparta o leczniczy potencjał krwi. PRP wykorzystuje regeneracyjne właściwości płytek krwi, które wytwarzają czynniki wzrostu stymulujące proliferację komórek, wytwarzanie macierzy międzykomórkowej, gojenie tkanek i hamujące stan zapalny. Osocze bogatopłytkowe jest powszechnie stosowane w ortopedii do leczenia urazów kostno-szkieletowych oraz w  medycynie estetycznej do rewitalizacji skóry lub do walki z łysieniem. PRP jest również używane śródoperacyjnie żeby przyspieszyć leczenie ran i łagodzić ból. Reasumując osocze bogatopłytkowe wykorzystuje naturalną zdolność organizmu do samonaprawy przede wszystkim w celu leczenia bólu, leczenia urazów i do zabiegów kosmetycznych. 

Co to jest osocze bogatopłytkowe 

Osocze bogatopłytkowe to oczyszczone i zagęszczone (koncentrat) płytki krwi z własnej krwi pacjenta. Zastrzyk z PRP powoduje miejscową biostymulację tkanek – skoncentrowane składniki aktywują procesy naprawcze i łagodzą ból w miejscu podania.

Podstawową, fizjologiczną funkcją płytek krwi (trombocytów) jest udział w hamowaniu krwawienia. Aktywowane płytki krwi odpowiadają jednak za znacznie więcej niż udział w tworzeniu skrzepu. Trombocyty wydzielają chemokiny, cytokiny (np. IL-1, IL-6, IL-8) i czynniki wzrostu (np. PDGF, FGF, TGF-β, VEGF), które modulują stan zapalny i stymulują powstawanie nowych komórek i macierzy międzykomórkowej oraz aktywują układ odpornościowy. Dzięki temu uruchamiane są naturalne procesy naprawcze – organizmu. Zagęszczenie czynników w PRP sprawia, że efekt terapeutyczny jest o wiele silniejszy w stosunku do procesu, który zachodzi w organizmie  samoistnie. 

PRP w medycynie

Osocze bogatopłytkowe jest powszechnie stosowane do leczenia urazów więzadeł, mięśni, stawów i kości- skraca czas rekonwalescencji i łagodzi dolegliwości bólowe. Metoda zyskała uznanie szczególnie wśród sportowców wyczynowych. PRP przyspiesza również gojenie się ran np. w stomatologii.

PRP w medycynie estetycznej i kosmetologii

Osocze bogatopłytkowe stymuluje powstawanie nowych komórek skóry (fibroblasty) i kolagenu. Dlatego PRP jest często wykorzystywane podczas zabiegów mezoterapii igłowej, której zadaniem jest poprawa wyglądu skóry poprzez miejscowe dostarczenie składników odżywczych i biostymulację. Mezoterapia igłowa z użyciem PRP, “opóźnia starzenie” skóry – zapobiega powstawaniu zmarszczek (ujędrnia). W medycynie estetycznej i kosmetologii PRP stosowane jest głównie na twarzy, dekolcie i skórze głowy.

Otrzymywanie osocza bogatopłytkowego i zabieg

Przygotowanie PRP jest proste i szybkie. Osocze bogatopłytkowe to preparat autologiczny – wyklucza reakcje alergiczne. Zabieg PRP rozpoczynamy od pobrania krwi z użyciem czynnika hamującego krzepnięcie krwi (np. cytrynian, ale nie EDTA). Kolejnym krokiem jest oddzielenie czerwonych i białych krwinek. Czerwone krwinki są ciężkie i samoczynnie opadają na dno probówki, białe krwinki (wśród nich są trombocyty) nie sedymentują. Cały proces otrzymywania PRP można skrócić do około 10 minut stosując wirówkę laboratoryjną. Z odwirowanej lub odstanej probówki pobieramy górną – biało-żółtą warstwę komórek, która często swoją strukturą przypomina obłoczek. Zbyt intensywne wirowanie może doprowadzić do “ubicia” białych krwinek przez co będzie je trudno pobrać. Osocze bogatopłytkowe zawiera białe krwinki – leukocyty i płytki krwi. PRP nie powinno zawierać erytrocytów – nie pobieramy do samego końca, żeby nie zaciągnąć czerwonych krwinek.

Uzyskany preparat można podać od razu lub zamrozić i użyć później.

Podanie PRP w zabiegu kosmetycznym jest bardzo proste – płytkie nakłucia skóry przy użyciu cieniutkiej igły. Wieloigłowy pen do mezoterapii znacznie ułatwia aplikację. Dostawowe iniekcje PRP najlepiej jest wykonywać pod kontrolą USG.

Skuteczność PRP

Osocze bogatopłytkowe to skuteczna metoda terapeutyczna, ale nie zawsze daje takie same rezultaty. Na rynku dostępnych jest wiele różnych komercyjnych zestawów do otrzymywania PRP. Osocze bogatopłytkowe uzyskane przy pomocy tych zestawów różni się nie tylko poziomem zagęszczenia płytek (najczęściej 3 – 6 krotne zagęszczenie), ale również zawartością pożądanych czynników wzrostu. Na jakość otrzymywanego PRP ma również wpływ stan zdrowia samego pacjenta. Norma płytek jest dość szeroka wynosi od 150000 do 400000 płytek na mikrolitr krwi – łatwiej jest uzyskać preparat u osób z większą liczbą płytek. Leki (np. NLPZ) stosowane przez pacjenta również mogą wpływać na jakość PRP. Palenie tytoniu może obniżać jakość osocza bogatopłytkowego. 

Przeciwwskazania do osocza bogatopłytkowego

Niektóre przeciwwskazania do stosowania terapii osoczem bogatopłytkowym. 

  • Choroby krwi. Np. małopłytkowość (trombocytopenia), skaza krwotoczna wynikająca ze spadku poziomu płytek krwi poniżej normy.
  • Choroby nowotworowe.
  • Leczenie antykoagulantami (np. kwas acetylosalicylowy, warfaryna, heparyna)
  • Zaburzenia krzepnięcia krwi.
  • Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych lub sterydów przeciwzapalnych.