Terapia bańkami jest jedną z najstarszych metod stosowanych w medycynie (Papirus Ebersa, 1550 p.n.e, Egipt). Do Polski najprawdopodobniej bańki przywędrowały z Włoch w epoce renesansu. Większości z nas bańki kojarzą się z przeziębieniem, jednak na świecie stosowane są one głównie w leczeniu bólu mięśniowo-szkieletowego. O bańkach robi się głośno, cyklicznie przy okazji olimpiady – ciała sportowców (np. pływaków) często noszą ślady po stawianiu baniek (okrągłe siniaki). Najczęściej stawia się je nad punktami akupunktury, strefami odruchowymi lub obszarami bólu. Zdania na temat skuteczności baniek są podzielone, przez lata były one uważane za przestarzałe i dające efekt placebo jednak w bazie pubmed pojawia się coraz więcej publikacji przekonujących do skuteczności baniek.
Jak działają bańki
Podczas stawiania baniek umieszczane są one na skórze z jednoczesnym wytworzeniem podciśnienia (ssanie), w taki sposób aby wytworzyć siniaki (tzw. suche bańki). Bańki mogą być przesuwane po skórze, wówczas zamiast idealnie okrągłych siniaków powstają charakterystyczne pasy. Podciśnienie wytwarzane jest za pomocą pompki albo poprzez ogrzanie powietrza w szklanej bańce. W tradycyjnej medycynie chińskiej wykonuje się płytkie nakłucia skóry, które powodują upust krwi podczas zabiegu (tzw. mokre bańki) – technika ta nie jest stosowana w Europie.
Mechanizm działania baniek nie został wyjaśniony. Uważa się, że terapia bańkami pobudza cyrkulację krwi przez co poprawia natlenienie i odżywienie miejsc, w których są stawiane. Bańki mogą również zmniejszać napięcie mięśni przez co redukują ból i zwiększają zakres ruchu. Nie ma oficjalnej, standaryzowanej metody służącej do oceny skuteczności terapii bańkami.
Kiedy stosować bańki
Brakuje oficjalnych wskazań do terapii bańkami. Bańki stosowano w celach profilaktycznych lub terapeutycznych. Różni badacze wskazali na potencjalną skuteczność baniek w leczeniu np. bólu:
- dolnej części kręgosłupa,
- szyi i ramion,
- głowy i migreny,
- kolan.
Przeciwwskazania i działania niepożądane baniek
Baniek nie stawia się u pacjentów cierpiących na hemofilię lub stosujących leki przeciwkrzepliwe oraz bezpośrednio nad:
- dużymi naczyniami krwionośnymi, nerwami, węzłami chłonnymi,
- w miejscach gdzie skóra jest podrażniona lub uszkodzona,
- oczami.
Najczęstszymi powikłaniami po bańkach są oparzenia, zakażenia skóry i blizny.
