Marskość wątroby jest ostatnim stadium postępującego zwłóknienia/ bliznowacenia i degeneracji tego organu. W miejscu obumierających komórek wątrobowych (hepatocytów) powstają zrosty z tkanki łącznej a wątroba traci swój anatomiczny kształt i funkcjonalność. W wyniku „przebudowy” organu naczynia krwionośne stopniowo tracą dostęp do zrazików wątrobowych, powodując niedotlenienie (hipoksję) i masowe obumieranie podjednostek tworzących wątrobę.
Marskość wątroby może dotyczyć nawet 10% społeczeństwa i jest 1 z 10 najczęstszych przyczyn zgonów w Polsce. Choroba wątroby dotyczy mężczyzn dwa razy częściej niż kobiet, a jej głównym czynnikiem etiologicznym jest alkohol. Zazwyczaj, początkowo choroba rozwija się bezobjawowo, ale jej zawansowane stadium może prowadzić do śmierci.
Postęp marskości często można zatrzymać poprzez zmianę stylu życia i usunięcie czynnika hepatotoksycznego. Niestety uszkodzenia mogą być nieodwracalne, jedyną metodą leczenia ostrej niewydolności wątroby jest przeszczep (transplantacja).
Wątroba w organizmie
Gruczoł ten pełni różnorodne funkcje (trawi, magazynuje i syntetyzuje), do jego obowiązków należy również recycling i detoksykacja. Krew nasycona składnikami odżywczymi z przewodu pokarmowego trafia bezpośrednio do wątroby, która uczestniczy niemal we wszystkich szlakach metabolicznych organizmu. Ze względu na olbżymią ilość reakcji chemicznych przeprowadzanych w wątrobie, jest ona głównym źródłem ciepła w organizmie. Jest silnie ukrwiona (podwójne unaczynienie – żyły i tętnice), znajduje się w niej 15% krążącej krwi. Dlatego zaburzenia pracy tego gruczołu mogą dawać szereg niespecyficznych objawów
Postępujące zwłóknienie wątroby
W miejscu uszkodzonych przez czynnik hepatotoksyczny zrazików wątrobowych pojawiają się tzw. guzki regeneracyjne – nowe hepatocyty nadmiernie przetkane tkanką łączną (kolagenem), która stopniowo zastępuje prawidłowy miąższ. Nadprodukcja kolagenu (patologiczne bliznowacenie) prowadzi do utraty „sprężystości”, utrudnienia przepływu krwi przez wątrobę i rozwoju nadciśnienia wrotnego skutkującego powstaniem krążenia obocznego. Do najczęstszych powikłań nadciśnienia wrotnego należą żylaki przełyku, żołądka oraz wodobrzusze. Zmiana budowy anatomicznej może utrudniać odpływ żółci powodując żółtaczkę. Cukrzyca (hiperglikemia) występuje 5 razy częściej u osób z marskością wątroby.
Wodobrzusze
Patologiczne nagromadzenie surowicy (>150 ml) w jamie otrzewnej. Duża ilość płynu puchlinowego może uciskać sąsiadujące organy powodując np. trudności w oddychaniu i duszność. Jeżeli leki diuretyczne (moczopędne) nie przynoszą efektu stosuje się paracentezę (nakłucie otrzewnej) w celu upuszczenia (odbarczenia) zalegającego płynu.
Alkoholowe choroby wątroby
Alkohol długotrwale spożywany w nadmiernych ilościach powoduje kolejno stłuszczenie, zapalenie i zwłóknienie (marskość) wątroby. Stłuszczenie wątroby najczęściej ustępuje samoistnie po zaprzestaniu spożywania alkoholu.
Odtrucie alkoholowe
Pacjentom uzależnionym od alkoholu często towarzyszą objawy marskości wątroby. Osoby decydujące się na odtrucie alkoholowe powinny mieć świadomość, że ten zabieg nie jest w stanie cofnąć trwałych uszkodzeń wątroby. Kroplówki nie mogą również „wypłukać” alkoholu z organizmu. Cały spożyty etanol musi zostać zutylizowany przez wątrobę, która zmienia go kolejno w aldehyd i kwas octowy.
